Nawet jeśli nie jesteśmy w stanie kierować naszym losem, nie powinniśmy z tego powodu przestać nad nim czuwać.*
   Furio Colombo Konfucjusz w komputerze.

   Czuwaniu nad przyszłością, ochronie, trosce o los Furio Colombo poświęcił ważną książkę,32 w której zdecydowanie aczkolwiek być może dla większości w sposób niezauważony, poddaje krytyce zjawisko komputeryzacji wychodząc od rozważań nad komputerem jako środkiem komunikacji, by następnie zagłębić się w sieci albo jak mówi się obecnie: cyberprzestrzeni, branej przez wszystkich za bardzo użyteczny „środek”, gdy w istocie jest ona „światem”.
   Co to znaczy? Jak wielokrotnie wcześniej podkreślałem, środek istnieje w relacji do wybranego celu, któremu „służy”. Lecz czy komputer na moim stole jest tylko „środkiem” na podobieństwo młotka przeznaczonego do wbijania gwoździ albo obcęgów do ich wyrywania? Nie, odpowiedziałby Günter Anders, ponieważ:

Nie istnieją pojedyncze narzędzia. Prawdziwym narzędziem jest ich totalność. Każde pojedyncze urządzenie na swój sposób jest tylko kawałkiem, trybikiem, fragmentem systemu. W ten sposób każdy element zaspokaja częściowo potrzeby innych urządzeń, lecz dzięki swemu istnieniu narzuca systemowi potrzebę kolejnych, nowych narzędzi. Absolutnie niedorzecznym jest utrzymywanie, jakoby ów system, owe makrourządzenie, było „środkiem” będącym do naszej dyspozycji w wolnym wyborze celów. System urządzeń jest naszym „światem”. A „świat” jest czymś innym od „środka”. Należy do innej kategorii.33

   Sieć inaczej zwana cyberprzestrzenią właśnie dlatego, że nie jest „środkiem” lecz „światem”, nie pozostawia mi innego wyboru poza wzięciem w niej udziału albo znalezieniem się poza, byciem wykluczonym. Mój hipotetyczny osobisty strajk nie zmieni niczego, bo jeśli całe życie od zawodowego po prywatne, rozwija się dzięki sieci, brak urządzenia jakie mnie z nią łączy, skutecznie eliminuje mnie z udziału w świecie zawodowym jaki i prywatnym. Moja wolność posiadania komputera, jego nabycia lub nie, już została zlikwidowana.
   Lecz świat proponowany i narzucany przez sieć nie jest realny, a więc doświadczenie jakie można dzięki niej nabyć, jest tylko ułudą świata, jeśli nie jego wykoślawieniem dlatego, że świat realny rozwija się już tylko w relacji do swej „transmisji”. Jeśli rzeczywiście świat nie istnieje poza swoim opisem, media nie są „środkiem” czyniącym fakty publicznymi, lecz reklama jaką zawierają staje się „celem”, dla którego dzieją się fakty.* czytaj dalej »