zagadnienia cieni

    fragment Chuang Tsu

Półcień zapytał Cienia:
   — niedawno miałeś głowę pochyloną, a teraz trzymasz ją wysoko; przed chwilą miałeś związane włosy, a teraz masz je rozpuszczone. zhuangzidopiero co siedziałeś, a znów stoisz; poruszałeś się, a jesteś w bezruchu. dlaczego?
   — inni sprawiają, że się poruszam – powiedział Cień. – dlaczego pytasz mnie o podobne głupstwa. istnieję, lecz nie wiem dlaczego. przypominam wylinkę świerszcza albo skórę węża, lecz nie mam z nimi wiele wspólnego. gęstnieję przy ogniu i w słońcu, wycofuję się i znikam wraz z ciemnością i nocą. jeśli uzależniony jestem od tych rzeczy, na ile bardziej zależę od tego, od czego one z kolei zależą! gdy one przychodzą, ja przychodzę z nimi; gdy one odchodzą, i ja wraz z nimi odchodzę; gdy one muszą istnieć i ja istnieć muszę u ich boku. jaki sens ma dopytywanie, co kształtuje moje życie?

prawdziwe wartości

    fragment Chuang Chou

książę Lu, słysząc że mędrzec Yen Ho jest człowiekiem oddanym Tao, wyprawił do niego posłańca z darami i z zaproszeniem.
   Yen Ho mieszkał w biednej wiosce, nosił ubrania z konopnego płótna, a utrzymywał się tylko z jednego bawołu.
   przybywszy na miejsce wysłaniec księcia Lu zapytał:
   — czy to dom Yen Ho?
   — to jest dom Ho – odpowiedział tamten.
   wtedy wysłaniec pokazał dary, na widok których Yen Ho powiedział:
   — obawiam się, że coś źle usłyszałeś i że możesz podpaść temu kto cię wysłał. zrobisz Zhuangzilepiej, gdy się upewnisz.
   posłaniec pobiegł z powrotem, a uzyskawszy potwierdzenie, wrócił do Yen Ho, lecz już go nie znalazł.
   nic dziwnego, ludzie tacy jak Yen Ho nie lubią bogactw i honorów. dlatego zostało powiedziane: dzięki istocie Tao możesz rządzić własną osobą, tym co z niej pozostaje rządzi się państwem, zaś do rządzenia światem wystarczą jej okruchy.
   z tego punktu widzenia wielkie gesty cesarzy i władców świata są sprawami drugorzędnymi dla człowieka oświeconego /świętego/, na pewno nie tym czym udoskonala własną osobę i karmi życie. czyż żałosnym nie jest, że współcześni ludzie ryzykują i marnują własne życie, by zdobyć ulotne /efemeryczne/ dobra?
   człowiek oświecony, zanim podejmie jakiekolwiek działanie, poddaje szczególnej rozwadze środki i cele.* jeśli ktoś użyłby drogocennej perły markiza Sui, by ustrzelić wróbla z odległości 100 metrów, ludzie z pewnością by go wyśmiali. dlaczego? ponieważ to czym się posługuje jest wielkiej wartości, podczas gdy to co ma na celu, jest jej pozbawione. lecz czy życie nie ma większej wartości od perły markiza Sui?

* sformułowana w IV wieku przez naszą erą… zasada odpowiedzialności

tajemnicza perła

    fragment Zhuangzhou

kiedy Huang Ti (Żółty Cesarz) podróżował na północ Czerwonej Rzeki, wspiął się na wyżyny Kunlun, by spojrzeć na południe. lecz schodząc w dół, zgubił swą tajemniczą perłę. taoizmi tak zaangażował Wiedzę, by ją odnalazła, jednak ta nie podołała zadaniu. wtedy zawezwał Li Chu (tego od wyraźnego widzenia) aby ją wypatrzył, niestety również on nic nie zdziałał. więc wydał rozkaż Sile – ona także nie dała rady. w końcu powierzył zadanie Skromności a tej wreszcie się udało.
— dziwne – powiedział Huang Ti – że to właśnie Skromność potrafiła ją odszukać!